Lia Rumantscha will Rätoromanisch als Wahlfach an Mittelschulen

Lia Rumantscha will Rätoromanisch als Wahlfach an Mittelschulen

GRHeute
18.04.2018

A chaschun da la sessiun d’avrigl dal Cu ssegl grond ha la Lia Rumantscha (LR) envidà glindesdi passà la Gruppa rumantscha dal Cussegl grond (GrCg) ad in inscunter d’infurmaziun a Cuira. En il center da l’interess è stada l’iniziativa da linguas estras che avess gronds dischavantatgs per la scola rumantscha.

La LR s’exprima cleramain cunter l’iniziativa e planisescha ina campagna d’infurmaziun en vista a la votaziun dal pievel da quest atun. En pli ha la LR orientà davart sia proposta da porscher rumantsch sco rom facultativ en tut las scolas medias grischunas.

La Gruppa rumantscha dal Cussegl grond (GrCg) è vegnida fundada l’onn 2001. A la gruppa parlamentara pon prender part tut las deputadas ed ils deputads e suppleants dal Cussegl grond da lingua rumantscha sco era deputads cun bunas en conuschientschas ed interess per la lingua rumantscha. La LR procura per il secretariat da la gruppa che cumpiglia var 40 deputadas e deputads. Actualmain vegn la GrCg presidiada da Filip Do sch (PCD, Surses). Il vicepresident Lorenz Alig (PLD, Glion) ha manà l’inscunter da glindesdi pa ssà ch’è stà visità d’ina ventgina da persunas.

L’iniziativa da linguas estras avess gronds dischavantatgs per il rumantsch

Johannes Flury, president da la LR, e Conradin Kl aiss, manader da la partiziun Furmaziun da la LR, han orientà e discutà cun las deputadas ed ils de putads davart las consequenzas negativas d’ina approvaziun da l’iniziativa dal pievel chantunala “M o ina lingua estra en la scola primara” (iniziativa da linguas estras). Sche l’iniziativa vegniss approvada, vegnissan scolaras e scolars rumantschs e talians dischavantagiads. Quels pudessan numnad amain cumenzar cun l’instrucziun obligatorica d’englais pir sin il stgalim superiur, pia quatter onns pli tard che scolars che frequentan ina scola tudestga. La midada da sistem che l’iniziativa prop ona manass a gronds sforzs organisatorics per las scolas rumantschas che avessan d’in struir scolars cun differentas enco nuschientschas da l’englais ord l’instrucziun facultativa respectivamain obligatorica. Las vischnancas stuessan purtar las consequenzas finanzialas da la midada da sistem.

La LR è cleramain cunter l’iniziativa da linguas estras

Era per motivs organisatorics e finanzials prop ona la Regenza grischuna al Cussegl grond da recumandar al pievel da refusar l’iniziativa e da desister d’ina cuntraproposta. La LR è cleramain cunter l’iniziativa da linguas estras e s’organisescha ensemen cun la Pro Grigioni Italiano, l’organisaziun linguistica per il Grischun talian , per realisar ina campagna d’infurmaziun cunter l’iniziativa da linguas estras che vegn probab lamain en votaziun ils 23 da settember 2018. ​

Rumantsch sco rom facultativ en tut las scolas medias grischunas

L’october 2018 tracta il Cussegl grond la revisiun tota la da la lescha davart las scolas medias en il chantun Grischun. Auter che la Regenza grischuna vesa la LR tuttavia in basegn d’adattar la purschida da las scolas medias areguard las linguas che vegnan instruidas. En sia posiziun da consultaziun tar la revisiun totala propona la LR perquai d’introducir il rumantsch almain sco rom facultativ en tut las scolas medias grischunas. Uschia avessan tut las scolaras ed ils scolars a las scolas medias la pussaivladad d’emprender rumantsch, e quai independentamain da lur domicil. En pli propona la LR ch’il chantun Grischun oblighesch ia in gimnasi en mintga regiun rumantscha da porscher la matura bilingua grischuna. Per la Surselva fiss quai da nov il gimnasi da la Claustra da Mustér. L’Engiadin’Ota ademplescha gia questa pretensiun cun l’Academia Engiadina a Samedan. En dumonda vegniss en pli il Lyceum Alpinum a Zu oz. L’Institut Otalpin a Ftan porscha era gia la matura bilingua grischuna en l’Engiadina Bassa.


 

Hier eine Kurzfassung der Themen auf Deutsch über die diskutiert wurde am 16.4.2018:
Diskutierte Themen:

– Fremdspracheninitiative: Die Lia Rumantscha stellt sich klar gegen die Initiative, die schwerwiegende Nachteile für die romanische Schule mit sich bringen würde.

– Totalrevision des Gesetzes über die Mittelschulen: Die Lia Rumantscha schlägt im Rahmen der Vernehmlassung unter anderem vor, das Fach Rätoromanisch mindestens als Wahlfach an allen Mittelschulen in Graubünden anzubieten.

author

GRHeute

www.grheute.ch
GRHeute Redaktion